5- ارائه راه‌حل در زمینه‌های مختلف توسط معظم‌له

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی تنها به بیان معضلات و مشکلات اقتصادی در کشور بسنده نکرده‌اند بلکه به بیان و ارائه راه‌حل در زمینه‌‌های مختلف پرداخته‌اند که مهمترین آن برنامه اقتصاد مقاومتی است. در ادامه راه‌حل‌های ارائه شده که ایشان طی بیانات خود در سال 1396 به آن اشاره نموده‌اند، بیان می‌‌گردد.

5-1- تاکید بر اقتصاد مقاومتی به عنوان برنامه جامع پیشرفت اقتصادی

مهمترین برنامه و راه‌حل مقام معظم رهبریمدظله‌العالی در زمینه اقتصاد، برنامه اقتصاد مقاومتی است که نامگذاری سال 1396 هم بر همین مبنا صورت گرفته است. ایشان در پیام نوروزی خود به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۶ می‌‌فرمایند: «اقتصاد مقاومتی یک مجموعه است؛ این مجموعه اگر فقط در زیر نام اقتصاد مقاومتی مورد توجّه قرار بگیرد، ممکن است چندان منشأ اثر نباشد؛ من علاج را در این می‌بینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطه کلیدی و مهمّی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم، و از مسئولین و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همه همّت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند؛ به نظر من علاج در این است که این نقطه کلیدی را امسال درست شناسایی کنیم. به اعتقاد من این نقطه کلیدی عبارت است از تولید، تولید داخلی؛ و اشتغال و عمدتاً اشتغال جوانان؛ اینها آن نقاط کلیدی اصلی است. اگر ما توانستیم روی این دو نقطه متمرکز بشویم و کارها را بر این اساس برنامه‌ریزی و دسته‌بندی بکنیم، تصوّر این است که کار به‌میزان زیادی جلو خواهد رفت و موفّقیّت‌های چشمگیر و محسوسی پیش خواهد آمد» (پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۶، 30/12/1395).

5-2- حمایت از تولید ملی

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی در بیانات خود در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی به مناسبت شروع سال جدید، بحث تولید ملی را به تفصیل مورد بررسی قرار داده‌اند و به بیان منافع و مزیت‌‌های رونق تولید ملی برای اقتصاد کشور می‌‌پردازند که در ادامه ارائه می‌‌شود: «آنچه بنده در مورد آینده به‌عنوان نقطه اولویّت‌‌دار و کلیدی به آن نگاه می‌کنم، عبارت است از تولید؛ تولید ملّی، تولید داخلی. توصیه بنده، خواسته بنده، مطالبه بنده، تکیه بر روی تولید داخلی است. ... من این‌جور احساس می‌کنم که اساس کار فعلاً برای این برهه از اقتصاد کشور، مسئله تولید ملّی و تولید داخلی است. این یک کلید‌واژه است، سرفصل‌‌های متعدّدی از این مسئله ناشی می‌شود. اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق بدهیم، اشتغال به وجود می‌‌آید و مشکل بیکاری -که یکی از مصیبت‌‌های امروز کشور ما بیکاری جوانان است و نرخ بیکاری، بالا است- برطرف خواهد شد یا کاهش پیدا خواهد کرد. ... یکی از سرفصل‌هایی که از تولید به دست می‌‌آید، شکوفایی استعدادها و ابتکار جوان‌ها است. وقتی‌که بازار تولید گرم باشد و رونق داشته باشد، استعداد جوان‌ها شکوفا می‌شود و ابتکارهایی را به میدان می‌آورند.

سوّم، مصرف نشدن ارزِ بااهمّیّت؛ که ارز کشور -که دارای اهمّیّت است- برای کالا‌های مصرفی، مصرف و هزینه نخواهد شد. بعد، به کار افتادن پس‌انداز‌های راکد [برای] آنهایی که پس‌انداز دارند؛ اگر در کشور تولید رونق پیدا بکند، پس‌‌اندازهایی که راکد هستند، به گردش می‌افتند و خودشان برای کشور تولید ثروت می‌کنند.

جهش صادرات؛ اگر تولید باشد، صادرات هم جهش پیدا خواهد کرد و باز برای کشور ایجاد ثروت و تولید ثروت خواهد کرد. یک فایده دیگر، کم‌رنگ شدن مسابقه به رخ کشیدن مارک‌های خارجی [است]. ... ما در‌واقع، این بلای فرهنگی و این مشکل فرهنگی را به‌وسیله رونق تولید می‌توانیم در کشور کم کنیم یا جلویش را بگیریم.

یکی از فواید تولید، از بین رفتن یا کم شدن مشکلات و ناهنجاری‌‌های اجتماعی است؛ بیکاری موجب فساد است، موجب تأخیر ازدواج است، موجب اعتیاد است؛ اگر بیکاری وجود نداشته باشد، این‌ها هم از بین می‌رود؛ تولید می‌تواند علاج این‌ها هم محسوب بشود.

ایجاد نشاط ملّی؛ خودِ تولید در کشور وقتی راه بیفتد، یک نشاط عمومی و ملّی به وجود می‌‌آورد که این خودش یک عامل مهمّی در پیشرفت کشور است. ظرفیّت‌های معدنی کشور -که امروز متأسّفانه خیلی در این زمینه عقب هستیم- به کار می‌‌ا‌فتد و می‌توانیم از منابع خدادادی که خدای متعال به این ملّت بخشیده است، استفاده کنیم. این چند عنوان و سرفصل است؛ اگر شما فکر کنید، باز سرفصل‌‌های دیگری هم پیدا می‌کنید؛ این‌ها همه نتایج و آثار و فواید رونقِ تولید در کشور است» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

5-3- احساس مسئولیّت آحاد مردم

«یکی از مسائل بسیار مهم در مسئله تولید داخلی، احساس مسئولیّت آحاد مردم است. حالا بنده طرف مردمم، من خواسته‌‌های مردم و مطالبات مردم را عرض می‌کنم امّا این را هم مردم عزیز ما بدانند که کار، فقط به عهده مسئولین نیست،]بلکه] کار به عهده خود مردم هم هست. اینکه ما روی تولید داخلی تکیه می‌کنیم، خب حتماً مصرف داخلی هم مورد توقّع است. چرا مردم به مصرف تولیدات داخلی کم‌توجّهی می‌کنند؟ البتّه خوشبختانه در این اواخر یک کارهایی دارد انجام می‌گیرد؛ بعضی از فروشگاه‌‌ها فقط تولید داخلی را عرضه می‌کنند. مصرف‌کننده ایرانی برای آن چیزهایی که در داخل تولید می‌شود، ارجحیّت قائل باشد و دنبال اسم خارجی و مارک خارجی و نام خارجی ندوند؛ یکی از توقّعات این است.

یکی از توقّعات این است که جوان‌های عزیز ما واقعاً دنبال کار باشند و بی‌حالی و بی‌مسئولیّتی وجود نداشته باشد. یکی از کارهایی که واقعاً بر عهده عموم مردم است، همین مسئله احساس مسئولیّت است؛ باید احساس مسئولیّت بکنند» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

5-4- اهمیت به قشر کارگر

«اگر یک کشور مایل است که اقتصاد پیشرفته‌ای داشته باشد، اقتصاد مستقلّی داشته باشد، رونق اقتصادی به‌معنای واقعی داشته باشد، باید به قشر کارگر اهمّیّت بدهد؛ چون کارگر، ستون فقرات اقتصاد تولیدی و کاری در کشور است؛ بلاشک این‌جور است. ... اگر کارگر در جامعه دلگرم به ‌کار شد و آن لوازم و الزاماتی که وجود دارد رعایت بشود، وضع اقتصاد کشور به سامان خواهد رسید. ... یک کار عمده در این قضیّه همین رعایت و ملاحظه کردن و در نظر داشتن جامعه کارگری کشور است؛ جامعه کارگری بایستی احساس تکریم بکند، احساس احترام بکند، احساس کند که قدر او دانسته می‌شود، قدر کار او دانسته می‌شود؛ اگر این به‌وجود آمد، آن‌وقت خستگی از کار، بی‌حوصلگی نسبت به کار، بی‌اعتنائی نسبت به کار، دیگر وجود نخواهد داشت و کار، درست و صحیح انجام می‌گیرد. خب یکی‌ از الزاماتی که وجود دارد این است که ما فرهنگ کار را ترویج کنیم، اهمّیّت کار را ترویج کنیم» (بیانات در دیدار کارگران، 10/2/1396).

5-5- حمایت از برنامه‌های اشتغال‌زایی

«اشتغال مسئله مهمّی برای کشور است. ... اگر اشتغال را مسئولین ما توانستند در داخل کشور به شکل مناسب تأمین بکنند، آسیب‌های اجتماعی هم کم خواهد شد، مشکلات گوناگون جوان‌ها [هم] کم خواهد شد، آفت‌های فراوانی که وجود دارد و ناشی از بیکاری و بیکارگی است [هم] کم خواهد شد. این‌همه که ما هزینه می‌کنیم برای مواجهه با موادّ مخدّر و قاچاق موادّ مخدّر و امثال اینها، بخشی از این‌ها ناشی از وجود بیکاری، وجود بیکاران و نبود اشتغال است. مسئله اشتغال خیلی مهم است! در درجه اوّل است» (بیانات در دیدار کارگران، 10/2/1396).

5-6- سرمایه‌گذاری در روستاها

«گاهی اوقات دوستانِ اقتصادیِ مسئولِ دولتی ، چه در این دولت، چه در دولت قبل -که با ما گاهی ملاقات کردند- معمولاً برای ایجاد اشتغال، شرایط را خیلی سخت می‌گیرند! برای ایجاد یک شغل مثلاً گاهی گفته می‌شود صد میلیون لازم است؛ خب بله، بعضی از مشاغل هست که صد میلیون باید سرمایه‌گذاری بشود تا یک شغل به وجود بیاید، لکن خیلی از مشاغل هست که این‌جوری نیست. ما امروز در روستاهایمان، در شهرهای کوچکمان، در مناطق گوناگونی از کشور، با مبالغ خیلی کمتری می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم. می‌‌بینید کسانی را؛ یک نفری آمده در تلویزیون -گزارشش را بنده همین‌طور گذرا دیدم- بیست‌نفر را مثلاً مشغول کار کرده با ابتکار خودش، با شوق و ذوق خودش در فلان بخش و فلان صنعت و همه سرمایه‌گذاری‌اش -از اوّل تا آخر- صد میلیون نمی‌شود، امّا توانسته ذرّه ذرّه ذرّه کار را پیش ببرد، بیست نفر را مثلاً آنجا مشغول کار کرده، [آن‌هم] کار تولیدی» (بیانات در دیدار مسئولان نظام، 22/3/1396).

5-7- استفاده از ظرفیت تمام سازمان‌‌ها و وزارت‌خانه‌ها

«بیشتر وزارت‌ها می‌توانند در تقویت اقتصاد ملّی نقش ایفا کنند. واقعاً این‌جوری است. خیلی از وزارت‌ها به‌حسب ظاهر ارتباطی با مسائل اقتصادی ندارند -فرض کنیم وزارت علوم یک وزارت اقتصادی نیست- امّا می‌توانند نقش ایفا کنند در تقویت اقتصاد ملّی. فرض بفرمایید که در تزهای دکتری و کارشناسی ارشد و مانند این کارهایی که می‌کنند، این‌ها را راهنمایی کنند، هدایت کنند تا در خدمت اقتصاد ملّی قرار بگیرد؛ مسائل داخلی را حل کند، مشکلات داخلی کشور را حل کند. آماده‌اند این جوان‌های ما، این یکی از کارهای مهم است. همین ارتباط صنعت و دانشگاه که ما چند سال است این قضیّه را داریم تکرار می‌کنیم، از جمله چیزهای [مهم] است؛ و همچنین بقیّه وزارتخانه‌ها» (بیانات در دیدار مسئولان نظام، 22/3/1396).

5-8- استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها

«فرض بفرمایید در مسائل اقتصادی کشور، ما این‌همه راجع به مسائل اقتصادی حرف می‌زنیم، همه هم تصدیق می‌کنند؛ اقتصاد مقاومتی را مطرح کردیم، همه هم از صدر تا ذیل تأیید می‌کنند، تصدیق می‌کنند، برایش جلسه و کمیته و کمیسیون و مانند این‌ها هم تشکیل می‌دهند، [امّا] آن¬چنان¬که بایدوشاید کار پیش نمی‌رود. خب اشکال کجا است؟ یک گره‌ علمی وجود دارد؛ این گره‌ علمی را چه کسی باید باز کند؟ شما که در دانشگاه هستید باید باز کنید.

... یا مسئله اصل ۴۴ را -که تقویت بخش خصوصی و وارد‌کردن بخش خصوصی و سرمایه‌های بخش خصوصی در اقتصاد کشور است- ما چندسال پیش مطرح کردیم، همه به‌به و چَه‌چَه کردند، کارهایی هم انجام گرفت؛ امّا خب تحقّقش را نمی‌بینم؛ من احساس نمی‌کنم پیشرفت کار را. نه‌اینکه نمی‌خواهند، می‌خواهند، تلاش هم می‌کنند، منتها پیش نمی‌رود؛ اِشکالِ علمی وجود دارد، من این را می‌خواهم بگویم. نقشی که دانشگاه می‌تواند ایفا کند این است که گره‌های علمی را در این زمینه‌‌ها جستجو کند، بشناسد و باز کند و در اختیار دستگاه‌های کشور بگذارد» (بیانات در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها، 31/3/1396).

5-9- اقتصاد درونزا و برون‌گرا

این مطلب در واقع یکی از بندهای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی است که به نسبت سایر بند‌ها در سال 1396 بیشتر مورد تاکید معظم‌له قرار گرفته‌اند. از جمله آن‌‌ها بیانات ایشان در دیدار با نخبگان جوان علمی است که می‌‌فرمایند: «بنده از سابق، از قدیم، نه حالا، بار‌ها گفته‌ام، من با سرمایه‌گذاری‌های خارجی‌‌ها در کشور موافقم، من هیچ مخالفتی ندارم؛ غربی یا اروپایی مشکلی نیست؛ منتها تکیه اقتصادکشور نباید به ستونی باشد که ممکن است با نعره مثلاً یک ترامپی بلرزد؛ این[طور] نباید باشد. آن ستون مورد اعتماد در اقتصاد کشور بایستی مربوط به درون کشور و داخل کشور باشد، باید اقتصاد ما درون‌زا باشد؛ یعنی همان اقتصاد مقاومتی، که سیاستهایش اعلام شده و باید دنبال بشود» (بیانات در دیدار نخبگان جوان علمی، 26/7/1396).

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی در توضیح بیشتر این مطلب می‌‌فرمایند: «معنایاقتصاد مقاومتی، محصور شدن و زندانی شدن در داخل کشور نیست؛ نیایند بگویند که "ما می‌خواهیم با دنیا ارتباط داشته باشیم"! خب، در اقتصاد مقاومتی ارتباط با دنیا وجود دارد؛ منتها گفته می‌شود که اعتماد بایستی به مردم باشد؛ اقتصاد درون‌زا و برون‌گرا. جوشش حرکت اقتصادی از درون کشور است؛ استعدادهای مردم، امکان‌های مردم، سرمایه‌های مردم. تدبیری اندیشه بشود که این سرمایه‌ها، این استعدادها، این ظرفیّت‌ها به کار و تولید در داخل و ثروت‌سازی و ایجاد ثروت در داخل بینجامد؛ این تدبیر می‌خواهد. نگاهمان به خارج نباشد» (بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی، 29/11/1396).

ایشان حتی بر لزوم گسترش تعاملات اقتصادی با همه کشورهای دنیا تاکید نموده و انحصار روابط تجاری با چند کشور محدود را خطای راهبردی و مخالف با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌‌دانند: «یکی از الزامات، صادرات است که مسئولین دولتی باید فعّال بشوند. گزارشی به دست من رسید از مسئولین دولتی که متأسّفانه عمده صادرات کشور ما بلکه عمده معاملات تجاری ما از صادرات و واردات، با پنج یا شش کشور است؛ خب این خطا است، این خلاف اقتصاد مقاومتی است. ما در بند‌های اقتصاد مقاومتی روی این هم تکیه کرده‌ایم. یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی همین است؛ گسترش صادرات و گسترش طرف‌های صادراتی ما. اینکه ما به پنج کشور یا شش کشور اکتفا بکنیم و خودمان را محدود بکنیم [صحیح نیست]، این تحرّک مسئولین را لازم دارد؛ چه در سیاست خارجی، چه در بخش‌های دیگر» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

البته ایشان علیرغم استقبال از گسترش تعاملات اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری‌‌های خارجی، هشدار می‌‌دهند که همه این تعاملات باید به نحوی باشد که سررشته کار دست مدیران داخلی باشد و کار به کلی به بیگانگان سپرده نشود: «البتّه اگر بخواهیم اقتصاد داخلی رونق پیدا کند باید صادراتِ خوب داشته باشیم، وارداتِ به‌مورد داشته باشیم، ارتباطات اقتصادی داشته باشیم؛ در این تردیدی نیست. سرمایه‌گذاری خارجی‌‌ها در داخل باشد؛ بنده مخالف نیستم با اینکه خارجی‌‌ها بیایند سرمایه‌گذاری کنند، منتها تدبیر کار و سررشته کار باید دست مدیران داخلی باشد، این‌ها بایستی تصمیم بگیرند، این‌ها باید اراده کنند؛ کار سپرده نشود دست بیگانه‌ها. اگر کار دست بیگانه‌‌ها سپرده شد، سررشته کار از دست مدیران کشور خارج خواهد شد. حوادث عبرت‌انگیزی در این زمینه اتّفاق افتاده است» (بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی، 29/11/1396).

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی از سوی دیگر بحث واردات را مورد تذکر قرار می‌‌دهند: «آنجایی که تولید داخلی‌ای هست و واردات به این تولید ضربه می‌زند، آنجا با شدّت تمام باید جلوی واردات گرفته بشود. انسان گاهی بعضی از شکایاتی را می‌‌شنود -گاهی به ما می‌نویسند، گاهی در بعضی از گزارش‌های عمومی انسان می‌‌شنود- که تولیدکننده داخلی گله‌مند است از اینکه ما داریم با این زحمت این [جنس] را تولید می‌کنیم، از آن‌طرف هم بی‌دریغ دارد وارد می‌شود. مصرف‌کننده داخلی [هم] که فلان دستگاه فرضاً دولتی یا شبه‌دولتی است، به بهانه اینکه این [جنس] به خوبیِ آن جنس خارجی نیست [آن را نمی‌خرد]. خب قیمتش که ارزان‌تر است، شما مصرف کن، استفاده کن، کمک به تولید بکن، تجربه بعدی او بهتر خواهد بود؛ این ‌چیز طبیعی و روشنی است؛ وَالّا اگر ما همین‌طور بخواهیم جنس لوکس تهیّه بکنیم، این نمی‌شود و این تولید داخلی هیچ‌وقت به‌جایی نمی‌رسد» (بیانات در دیدار مسئولان نظام، 22/3/1396).

ملاحظات و تاکید ایشان بر مسئله ضرورت مدیریت واردات تا جایی است که در بیانات خود در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی فرمودند: «واردات کالاهایی که در داخل به‌قدر کافی تولید می‌شود، بایستی به‌صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته بشود؛ آنچه در داخل تولید می‌شود، از خارج وارد نشود» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

5-10- بهره‌مندی از ظرفیت‌‌های کشور و تکیه بر توان داخلی

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی یکی از راه‌‌های حل مشکلات موجود را استفاده از ظرفیت داخلی کشور می‌‌دانند و معتقدند که: «ظرفیّت‌های کشور بسیار بالا است؛ ما توانایی‌هایمان، استعدادمان در کشور خیلی زیاد است؛ یعنی اگر ما امیدواری‌هایی را به آینده ابراز می‌کنیم و می‌گوییم که این کار‌ها باید انجام بگیرد یا می‌گوییم این کار‌ها انجام خواهد گرفت، این با تکیه بر ظرفیّت‌ها و توانایی‌‌های بالقوّه کشور است» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

لذا ایشان بیان می‌‌کنند که بهره‌مندی از این ظرفیت‌‌ها موجب حل مشکلات و مصونیت کشور در زمینه‌‌های مختلف خواهد شد و البته مسئولین را به برنامه‌ریزی و بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها توصیه می‌‌نمایند: «توانایی‌‌های ما زیاد است، ظرفیّت‌های ما زیاد است؛ توجّه به این ظرفیّتها، استفاده از این ظرفیّتها، برنامه‌ریزی عاقلانه و مدبّرانه برای استفاده از این ظرفیّتها می‌تواند کشور را به اقتدار و استحکامِ ساخت درونی برساند؛ و این، آن چیزی است که دشمن را مأیوس می‌کند، این، آن چیزی است که به کشور و ملّت و نظام اسلامی، به توفیق الهی مصونیّت خواهد داد» (بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی، 5/2/1396).

یکی از ظرفیت‌‌های مورد اشاره ایشان بحث نیروی انسانی جوان و متخصص است که همواره مسئولین را به این مسئله توجه داده‌اند که با تکیه بر توان نیروی داخلی می‌‌توان مشکلات کشور را حل نمود: «این امکانات عمدتاً نیروی انسانی است، مهارت است، سرمایه است و ابزارِ کارِ لازم و پیشرفته است؛ این‌ها چیزهایی است که برای یک تولید موفّق در یک کشور مورد نیاز است. من معتقدم که ما بعضی‌ از این وسایل و امکانات را الان بالفعل در کشور داریم، بعضی را هم می‌توانیم در کشور به وجود بیاوریم، بدون اینکه دشواری زیادی داشته باشد» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).

ایشان همچنین در بیانات خود در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری در این رابطه می‌‌فرمایند: «مسئولین کشور بدانند و آحاد مردم بدانند که حلّ مشکلات کشور جز به دست خود آحاد این کشور عملی نیست و شدنی نیست؛ چه مشکلات اقتصادی، چه مشکلات فرهنگی؛ همه نوع مشکلات را خود این ملّت هستند که [میتوانند حل کنند]. ... ما جوان‌های پُرانگیزه‌ای داریم، افراد متخصّصی داریم، تولیدکنندگان خوبی داریم، کارآفرینان خوبی داریم، کارگران خوب و کشاورزان خوبی داریم، معلّمان خوبی داریم، استادان خوبی داریم. کار‌ها به دست افرادی از این‌ قبیل بایستی اصلاح بشود؛ این‌ها هستند که بایستی مشکلات کشور را برطرف بکنند؛ مشکل اقتصادی را هم این‌ها باید برطرف کنند و مشکلات گوناگون کاری را. از بیگانه‌‌ها کاری برنمی‌آید» (بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، 30/6/1396).

ایشان نه تنها بر لزوم استفاده از توان داخلی برای حل مشکلات کشور تاکید می‌‌نمایند، بلکه وابستگی به خارج و چشم امید به بیگانگان داشتن را در بیانات خود نفی نموده‌اند و نسبت به آن هشدار داده‌اند: «ما باید علی‌رغم دشمن، سعی کنیم عناصر قدرت را در داخل جمهوری اسلامی افزایش بدهیم. یکی همان علم است که شما در جریانش هستید؛ ... یکی قدرت دفاعی است؛ ... سوّم قدرت اقتصادی است؛ به قدرت اقتصادی اهتمام بکنید. قدرت اقتصادی هم با وابستگی به این و آن حاصل نمی‌شود. ... به سرمایه‌گذار خارجی ما خوشامد می‌گوییم امّا دل نمی‌بندیم به کار سرمایه‌گذار خارجی؛ چون اعتباری به او نیست. سرمایه‌گذار خارجی امروز می‌‌آید، فردا به‌خاطر یک حادثه‌ای، مشکل درست می‌‌کند برای ما. سرمایه‌گذارهای خارجی بیایند، سرمایه‌گذاری هم بکنند منتها تکیه اقتصاد کشور باید به مسائل داخلی باشد. ظرفیّتهای داخلی کم نیست، زیاد است و کارهای اوّلی هم که باید انجام بگیرد، کارهای روشن و خوبی است» (بیانات در دیدار نخبگان جوان علمی، 26/7/1396).

در واقع معظم‌له راه حل مشکلات اقتصادی را نیز تکیه بر توان داخلی و استفاده از ظرفیت‌های داخلی می‌‌دانند: « کار اقتصاد یک کار مردمی است؛ اگر در زمینه مسائل اقتصادی مردم را در میدان وارد بکنیم و مردم نقش‌آفرین بشوند در میدان اقتصاد و میدان تولید، یقیناً پیش خواهد رفت». ایشان همچنین در دیدار با مردم آذربایجان شرقی در این رابطه فرمودند: «برای اصلاح اقتصاد کشور چه‌کار باید کرد؟ یک راه تکیه به مردم است؛ [یعنی] اقتصاد مقاومتی. این را ما اعلام کردیم، همه مسئولین کشور هم تصدیق کردند، یعنی هیچ‌کس مخالفت نکرد؛ حالا البتّه گاهی نقّ و نوقّی از گوشه و کنار شنیده می‌شود، امّا آن‌وقتی که سیاست اقتصاد مقاومتی اعلام شد، همه مسئولین کشور تصدیق کردند که راه همین است و بس» (بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی، 29/11/1396).

5-11- تامین امنیت

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی در بیانات متعددی بر لزوم وجود امنیت در همه زمینه‌ها از جمله امنیت اقتصادی اشاره نموده‌اند: «اقتصاد هم نیازمند امنیّت است؛ بنای اقتصادی کشور هم بایستی بر یک بنیاد امنی نهاده بشود. مشکل ما، مشکل تاریخی ما، مشکل بازمانده ما از دوران‌های طاغوتی، وابستگی اقتصاد ما به نفت است؛ این موجب شده است که ما در زمینه مسائل اقتصادی، دغدغه امنیّت را در همه دورانها، زیاد داشته باشیم؛ قیمت نفت کم شد، زیاد شد، فروش نفت ممنوع شد، رفت‌وآمد نفت مشکل شد، فلان مشتری نفت پول ما را نداد. وقتی همه ‌چیز بر محور نفت دراقتصاد می‌چرخد، اقتصاد ناامن است؛ اقتصاد هم بایستی امن بشود» (بیانات در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش، 3/8/1396).

ایشان در بحث تامین امنیت اقتصادی قوای سه‌گانه و همه دستگاه‌‌ها را مسئول شمرده می‌‌فرمایند: «مسئله امنیّت سرمایه‌گذاری خیلی مهم است؛ بخشی از امنیّت سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود به دستگاه قوّه مجریّه، بعضی هم به دستگاه‌‌های دیگر مثل قوّه قضائیّه و دستگاه‌‌های گوناگون دیگر» (بیانات در دیدار مسئولان نظام، 22/3/1396). و یا در بیانات دیگری در این رابطه می‌‌فرمایند: «یکی دیگر، امنیّت سرمایه‌گذاری است؛ که این کار ضابطین قوّه قضائیّه و کار نیروهای امنیّتی است؛ باید کاری کنند که امنیّت سرمایه‌گذاری محفوظ باشد. یکی از کارهای مهم، ثبات سیاست‌ها است؛ قوانین، قوانین دائماً در تغییر نباشد؛ که این کار، کار مجلس شورای اسلامی است. اوّلاً مقرّرات و زوائد دست‌وپاگیر را بردارند، ثانیاً ثبات در قوانین ایجاد کنند و هر روز یک قانون جدیدی نیاورند که نتواند [سرمایه‌گذاری شود] (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396)».

5-12- بصیرت و مجاهدت

مقام معظم رهبریمدظله‌العالی معتقدند که بصیرت و مجاهدت جزو شرط‌های لازم برای حل همه مشکلات کشور از جمله مشکلات اقتصادی است: «بصیرت لازم است -جزو شرط‌های لازم است- مجاهدت لازم است، ثبات لازم است. عزیزان من! ثبات در این راه، استقامت در این راه، یکی از واجب‌ترین و مهم‌ترین عوامل پیشرفت است. سعی کنید محیط خودتان را، پیرامون خودتان را، عناصر مرتبط با خودتان را و، پیش از همه، درون و دل خودتان را وفادار و باثبات نگه دارید نسبت به این آرمان‌ها و نسبت به این راه و نسبت به این اهداف والا؛ قطعاً پیروز خواهید شد، قطعاً پیروزی با شما خواهد بود. و من می‌بینم آن روزی را که ان‌شاءالله به توفیق الهی همین چیزهایی را که امروز ما می‌گوییم باید بشود و خواهد شد، شما جوانان عزیز خواهید گفت این کار‌ها انجام گرفت، این کار‌ها شد. امروز در زمینه اقتصادی کار‌های زیادی لازم است که ما انجام بدهیم؛ در زمینه تولید و اشتغال و این چیز‌ها -که ضعف‌های ما است- کار‌های فراوانی است که باید انجام بدهیم؛ در زمینه فرهنگی کار‌های زیادی است که باید انجام بدهیم؛ این کار‌ها امروز در حدّ برنامه‌ریزی و اقدام و شروع و پیشرفت و گذراندن مراحلی از این کار‌ها است، امّا یک روزی هم همه این کار‌ها ان‌شاءالله به بهترین وجهی انجام خواهد گرفت. روزی که ان‌شاءالله آن روز خیلی دور نخواهد بود، نیروهای جوان و مؤمن خواهند توانست معضلات اقتصادی را در کشور حل کنند» (بیانات در دیدار بسیجیان، 1/9/1396).

در واقع ایشان معتقدند که با تکیه بر توان داخلی، وجود بصیرت و ثبات قدم و اقدام جهادی می‌‌توان بر مشکلات اقتصادی فائق آمد: «مشکل اقتصادی ‌ما، مشکل لاینحلّی نیست؛ مشکلی نیست که راه‌حل نداشته باشد؛ گره‌ای نیست که بازنشدنی باشد. باید راه را درست پیدا کنیم، بعد هم همّت کنیم، تلاش کنیم؛ مسئولان تلاش کنند». و البته این نکته را هم متذکر می‌‌شوند که: «اقتصاد قوی و مطمئن و متّکی به خود ... بدون اتّحاد ملّی هم به دست نمی‌‌آید؛ بدون پیوند عمومی ملّت با نظام هم این خواسته‌‌ها به دست نمی‌‌آید؛ بدون فرهنگ انقلابی هم به دست نمی‌‌آید؛ بدون مسئولان شجاع و فعّال و پُرکار هم این خواسته‌‌ها تأمین نخواهد شد. همه این‌ها را لازم داریم و باید تأمین کنیم و می‌توانیم تأمین کنیم» (بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1/1/1396).